Bij onze voormalige partner Stichting Ikaros verscheen onderstaand kort artikel van de hand van Michel F.A. Mulder MD. Hij spreekt hierin over de mogelijke verspreiding van het Coronavirus aan boord van vliegtuigen en zet zijn vraagtekens bij de stelligheid waarmee de luchtvaartindustrie beweert dat de lucht aan boord wat dat betreft veilig is.
(opm.: Stichting Ikaros is inmiddels helaas opgeheven).
Coronavirus in vliegtuigen
Aan de hand van onze voorlopige bevindingen is er geen wetenschappelijk bewijs voor het onderbouwen van de stelling dat vliegen veilig is met betrekking tot de verspreiding van het corona virus in vliegtuigen en het oplopen van infecties.
Badeendjes
Een aantal jaren geleden heeft een schip een container met plastic badeendjes verloren. De badeendjes zijn uiteindelijk aangetroffen in alle uithoeken van de wereldzeeën. Onderzoek hiervan gaf inzage in de stromingsleer van de oceanen.
In de luchtvaart hebben we ook “badeendjes” waarmee we inzicht kunnen krijgen in de circulatie van de lucht in de cockpit en cabine van vliegtuigen. Dit in de vorm van metalen fijnstofdeeltjes, afkomstig van lagers en turbine-bladen in vliegtuig turbines. Metaalslijpsel van de lagers wordt meegenomen door de smeerolie, welke door drukverschillen over de pakkingen naar buiten wordt geperst en verneveld aankomt in de compressor.
Turbine bladen, gemaakt van complexe legeringen van zware metalen, zijn onderhevig aan relatief hoge temperaturen en centrifugale krachten. Dit veroorzaakt het fenomeen “kruip” (creep). Een langzame uitrekking van de bladen met als gevolg een constant slepen tegen de binnenkant van de metalen behuizing van de turbine. Dit slijpsel wordt vermengd met de lucht in de compressor van de turbine en wordt bij alle vliegtuigen, behalve de “Dreamliner” Boeing 787, op enig moment afgetapt en ongefilterd de cabine in geblazen. Deze bleed air wordt daarna deels gerecirculeerd en door HEPA filters geleid.
HEPA Filters
Wat houdt dit in? HEPA staat voor High Efficiency Particulate Filter. Er zijn verschillende maas-groottes beschikbaar, variërend van EU 1 t/m 13. Hoe kleiner de maas-grootte hoe hoger het drukverval over het filter en hoe eerder het is verstopt. EU 13 wordt gebruikt in operatiekamers. Deze kan volgens producent CAMFIL geen virussen afvangen. Wel grotere deeltjes waar in het gunstige geval corona virussen elektrostatisch aan vasthechten.
HEPA filters in vliegtuigen worden niet bij elke omdraai van een vlucht op het platform gewisseld maar bij (grote) onderhoudsbeurten in de hangar. Op het filter ontwikkelt zich een laag zwarte stof waar vaak schimmel ingroei plaatsvindt met “pin point damage” van het filter zelf. Er ontstaan kleine gaatjes. Het is onwaarschijnlijk dat EU13 wordt gebruikt, uit praktische en operationeel overwegingen.
De gebruikte lucht in de cabine wordt voor de helft gerecirculeerd. Dit is uit overwegingen van brandstof besparing. Immers, aftappen van lucht, vlak voordat het de verbrandingskamer ingaat geeft een drukvermindering, waardoor minder lucht beschikbaar en daardoor verlies aan voortstuwingskracht.
Luchtmengsel
Grosso modo kun je zeggen dat “cabinelucht” bestaat uit 50% aanvoer via de bleedair uit de turbine en 50% van de aanwezige afgewerkte lucht. Van dit mengsel wordt 50% via de overflow valve overboord gezet, ongeveer 25% geleid via de HEPA filters en 25% blijft achter in de cabine.
Waaruit kan ik dit opmaken? Het fijnstof van slijpsel hebben we kunnen aantreffen in het brein van twee voortijdig overleden verkeersvliegers(1). Deze deeltjes zijn omgeven door een laagje roet, afkomstig door depositie van smeerolie bestanddelen na passage in de compressor en zijn na inademen en aankomst in het brein, ingekapseld. Het brein is niet in staat om deze deeltjes van zware metalen af te breken. Ze zijn toxisch en kankerverwekkend van aard.
Conclusies:
- Een besmet persoon kan het corona virus door hoesten in de cabinelucht brengen, waarna het virus zich ook zal hechten aan aanwezige roet, stof en metaal deeltjes. Tevens alle oppervlakten op stoelen, zijwanden etc., waar zij tot 6 dagen actief kunnen blijven (Bron: Robert Koch Instituut).
- Ontwerp van het airconditioning systeem van vliegtuigen, veroorzaakt dat constant maar een beperkt gedeelte (25%) van de afgewerkte lucht in de cabine kan worden afgevangen om door de aanwezige HEPA filters te worden gevoerd. De aanwezige ziekteverwekkers in de niet gefilterde lucht blijven een potentiële bron voor besmetting. Het maakt hierdoor niet echt uit hoe goed de filters mogen zijn of in welke staat van onderhoud ze verkeren.
- Aanwezigheid van deze metaaldeeltjes in het brein van deze twee vliegers, die altijd 100% bleedair krijgen aangeleverd in de cockpit, zijn ook per definitie aanwezig bij cabinepersoneel en passagiers. Dat deze uiteindelijk na inademing in alle weefsels van het lichaam terecht komen, inclusief aangehechte ziekteverwekkers, is hiermee aangetoond.
Michel F. A. Mulder, MD, arts-onderzoeker en voormalig verkeersvlieger. Als voorzitter van de stichting Ikaros was hij betrokken bij het post mortem onderzoek van voortijdig overleden cockpit en cabine personeel.
